Dashcams zijn ook in België populair geworden nadat er online allerlei schokkende video’s opdoken die vanuit voertuigen werden gefilmd. De verkoop van deze camera’s steeg dan ook sterk de afgelopen jaren. Er is misschien geen specifieke wet voor het gebruik van deze nieuwe camera’s, de verspreiding van beelden daarentegen is wel onderhevig aan strikte regels.
Wat kan een dashcam?
Een dashcam is een camera die in een voertuig werd geplaatst om vast te leggen wat er zich in het gezichtsveld van de bestuurder afspeelt. Hij ziet eruit als een klein doosje op de voorruit of op het dashboard van de auto.
Sommige dashcams leggen met een tweede lens ook vast wat er in de auto gebeurt. Boordcamera’s die voorzien zijn van bewegings- en schokdetectoren hebben ook een parkeermodus, waardoor ze als beveiligingssysteem kunnen worden gebruikt tijdens het parkeren.
Veel modellen hebben een touchscreen, sommige geven een geluidssignaal wanneer het voertuig een volle witte lijn overschrijdt of wanneer de toegestane snelheidslimiet wordt overschreden. Bepaalde dashcams zijn eveneens voorzien van een G-sensor die begint op te nemen wanneer er hard wordt geremd, bij een botsing of als het voertuig plotseling van richting verandert.
De meeste toestellen registreren alle rijgegevens dankzij een versnellingsmeter, een microfoontje dat al het geluid in de auto opneemt, tijdsregistratie en geolokalisatie, dus eigenlijk alles wat een zwarte doos ook doet.
Wat mag er in België?
Omdat er geen specifieke wet is, mogen automobilisten een dashcam gebruiken zolang ze de privacywetgeving respecteren. De Gegevensbeschermingsautoriteit, vroeger de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer, heeft de kwestie uitgebreid onderzocht en maakte een onderscheid tussen recreatief gebruik, gebruik als bewijsmateriaal bij aanrijding en gebruik in het interieur van een taxi.
Recreatief gebruik
Hierover hebben we het als de camera gebruikt wordt om de weg naar een vakantiebestemming te filmen. Als die beelden privé worden bewaard en de opname enkel wordt gebruikt voor privégebruik, is de Privacywet niet van toepassing.
Als de beelden openbaar gemaakt worden, gelden er echter andere regels. In dat geval moet er eerst toestemming worden gevraagd aan de gefilmde personen en is de houder van de camera verantwoordelijk voor de verwerking van de persoonsgegevens onder de Privacywet.
Gebruik als bewijsmateriaal bij aanrijding
De Gegevensbeschermingsautoriteit is van mening dat het hier niet gaat om gewone persoonsgegevens (zoals een naam, een adres en een telefoonnummer), maar om gerechtelijke persoonsgegevens. De Privacywet verbiedt de verwerking van dergelijke gegevens, maar voorziet enkele uitzonderingen, zoals de verwerking van geschillen over verkeersongevallen (zie hieronder).
Opgelet: de eigenaar van de dashcam is verantwoordelijk voor wat er later met de beelden gebeurt. Zo moet hij onder meer het proportionaliteitsprincipe respecteren. Hij moet bijvoorbeeld de beelden die hij die dag maakte ’s avonds wissen indien er overdag geen problemen waren.
Ook heeft de eigenaar een inlichtingsplicht. Concreet houdt dat in dat de eigenaar direct bij het eerste contact moet melden dat hij een dashcam heeft, bijvoorbeeld meteen na het ongeval als er rechtstreeks contact is met de tegenpartij. Ook is het aan te raden om op het politieverslag of op het aanrijdingsformulier te vermelden dat er dashcambeelden zijn.
Gebruik in het interieur van een taxi
Taxichauffeurs kunnen een dashcam installeren om hun eigen veiligheid te garanderen en vandalisme te voorkomen. Dit valt niet onder de Privacywet, maar wel onder de Wet tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera's, beter bekend als de Camerawet.
Passagiers moeten door middel van een pictogram op de hoogte worden gebracht van de aanwezigheid van een dergelijk apparaat en de dag voordat de dashcam wordt geplaatst, moet de Gegevensbeschermingsautoriteit ingelicht worden. Het is belangrijk op te merken dat de camera in dit geval wordt beschouwd als een vaste camera, bedoeld om een privéruimte (de taxicabine) te filmen. De regels voor mobiele camera's zijn strenger en het is niet de bedoeling dat de dashcam wordt gebruikt om het verkeer vast te leggen.
Wat moet je onthouden?
Welke wet van toepassing is op een dashcam hangt in hoge mate af van de intentie van de gebruiker of, met andere woorden, van waarvoor de dashcam gebruikt wordt of waarvoor de gebruiker hem beweert te gebruiken.
Maar wat als een privécamera toch eens een bestuurder filmt die een overtreding begaat? Dan kunnen die beelden als bewijs dienen bij een eventuele rechtszaak. Bewijs dat in strijd is met het recht op privacy van de betrokkene kan namelijk worden gebruikt, tenzij er een wet van toepassing is die leidt tot nietigheid, er een onregelmatigheid de betrouwbaarheid van het bewijs aantast of het gebruik van het bewijs in strijd is met het recht op een eerlijk proces.
Die voorwaarden vloeien voort uit de rechtspraak van het Belgische Hof van Cassatie, ook wel het Antigoon-arrest genoemd.
Het gebruik van bewakingscamera's (in de ruime zin van het woord) buiten de strikt private context, is een complexe aangelegenheid. Je informeert je dus best voor je zo’n camera plaatst of vooraleer je de beelden gebruikt.
Hoe zit het in onze buurlanden?
Net zoals in België is er in veel Europese landen een gedoogbeleid of is het gebruik van een dashcam zelfs toegestaan. Soms worden er bepaalde beperkingen opgelegd. Het zicht van de bestuurder mag bijvoorbeeld niet worden belemmerd of de bestuurder mag de camera niet bedienen tijdens het rijden. In die landen mogen de gemaakte beelden gedeeld worden zolang je het recht op privacy respecteert.
Maar in sommige landen zoals Griekenland, Oostenrijk, Portugal of Groothertogdom Luxemburg is het gebruik ervan verboden of onderworpen aan voorafgaande toestemming, omwille van het voorzorgsprincipe inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Een dashcam bezitten is wel toegelaten.
Aangezien er verschillende wetten gelden in verschillende landen en omdat wetten wel eens kunnen veranderen, kan je je maar beter goed inlichten als je met dashcam naar het buitenland gaat.
Bron: Secunews