Soorten cybercrime
Er bestaan veel vormen van cybercrime. Justitie heeft volgende categoriën vastgelegd:
- hacking
- informaticabedrog
- informaticasabotage
- internet en auteursrechten
- internetfraude
- racisme en negationisme
- spamming
- valsheid in informatica
Bij hacking probeert iemand binnen te dringen in je computer. Het is strafbaar als dat gebeurt zonder toestemming van de eigenaar. Hackers proberen toegang te krijgen tot je account(s) door bv. je wachtwoord te raden, via een zwakke plek in een netwerksysteem of door informatie te ontfutselen (phishing, bedreiging, chantage). Het doel? Je computer (en account) overnemen of gegevens stelen of onbruikbaar maken. 5 eenvoudige tips:
- Maak een lang wachtwoord (bv. een wachtzin) en deel deze met niemand.
- Maak voor elk account een apart wachtwoord.
- Gebruik voor e-mail en cloudtoepassingen een tweestapsverificatie.
- Update je apparaten altijd direct als er een updat beschikbaar is en installeer een antivirusprogramma.
- Wees alert en klik niet zomaar op elke link of bestand.
Informaticabedrog is jezelf (of iemand anders) onrechtmatig verrijken via datamanipulatie. Het gaat hierbij om de manipulatie van een toestel. (Bij internetfraude manipuleert men personen.) Voorbeelden:
- een gestolen kredietkaart gebruiken om geld af te halen;
- op een onrechtmatige manier de limieten van een kredietkaart overschrijden;
- programma's in andermans systemen installeren of wijzigen om via die programma's regelmatig betalingen te ontvangen.
Informaticasabotage is als het ware 'vandalisme in een informaticaomgeving'. Daar hoeft geen financieel nadeel tegenover te staan. Denk maar aan het verspreiden van een 'hoax', een onterechte viruswaarschuwing of kettingmails. Maar ook stalking valt hieronder, bv. met bedreigende mails of berichten met ongewenste bijlagen zoals pronografische foto's of virussen.
Ook malware past in het plaatje van informaticasabotage. Malware is een verzamelnaam voor alle software met een opzettelijk kwaadaardige werking: virussen, ransomware (gijzelsoftware) en trojaanse paarden. Het kan gegevens op je computer beschadigen of verwijderen. Daarnaast kan deze software in jouw naam spam verspreiden of geld van je bankrekening halen. Malware kan verstopt zitten in bjilages van (nep) e-mails, in links, in een usb-stick, in advertenties op websites of in illegale, onofficiële of gekraakte software. Nepberichten worden steeds professioneler. Wees dus altijd kritisch bij mails die je niet verwacht. Communiceert de afzender op de manier waarop je dat gewend bent? Is wat ze vragen logisch? Is het bericht algemeen of persoonlijk?
Ook op het internet gelden auteursrechten. Werken die auteursrechtelijk beschermd zijn zoals tekeningen, foto's, muziek, film en software mag je niet verspreiden zonder de uitdrukkelijke toestemming van de auteur.
De auteur van een programma kan de persoon die zijn werk namaakt strafrechtelijk laten vervolgen als het namaken kwaadwillig of bedriegelijk is gebeurd. Maar niet alleen de namaker is strafbaar, ook wie namaakprogramma's voor handelsdoeleinden verkoopt, in voorraad heeft voor verkoop of invoert in België overtreedt het auteursrecht.
Internetfraude of -oplichting is de online variant van de klassieke oplichting. Daders ontfutselen via het internet geld of goederen van nietsvermoedende personen met mooie praatjes.
Een van de bekendste vormen is phishing. Via e-mail, WhatsApp of andere sociale media word je naar een valse website gelokt waar je bank- of andere inloggegevens prijsgeeft. Enkele voorbeelden:
- iemand doet zich voor als een vriend of familielid en vraagt om geld over te maken;
- je krijgt een afpersingsmail van iemand die beweert bezwarende beelden te hebben van jou terwijl je porno kijkt;
- je krijgt betaalverzoeken van nepproviders.
De website Safeonweb verzamelt actuele dreigingen en geeft je tips om veilig te surfen.
Racistische uitlatingen of publicaties zijn strafbaar ook wanneer ze via het internet verspreid worden. Hetzelfde geldt voor het ontkennen, minimaliseren, rechtvaardigen of goedkeuren van de Holocaust.
Spamming is het verturen van ongewenste elektronische berichten. Meestal
- worden deze berichten in massa verstuurd;
- bevat het bericht een commerciële boodschap;
- zijn de adressen verkregen zonder medeweten van de houder (wat verboden is);
- bevat het bericht enerzijds een illegale, bedriegelijke en/of schadelijke inhoud en verbergt het anderzijds de (echte) identiteit van de afzender.
De FOD Economie geeft je meer uitleg op haar website.
'Valsheid in informatica' is de computervariant van 'valsheid in geschrifte'. Het gaat om het wijzigen of wissen van gegevens in een informaticasysteem of het gebruik van die gegevens veranderen zodat ook de juridische draagwijdte ervan verandert. Voorbeelden van valsheid in informatica zijn het vervalsen van kredietkaarten, digitale betalingsmiddelen, elektronische handtekeningen, ...