Cybercrime blijft problematisch, aantal fietsdiefstallen in dalende lijn

Context van de cijfers

De interpretatie van de cijfers moet zoals steeds met de nodige omzichtigheid gebeuren. De cijfers zijn een weergave van vastgestelde en geregistreerde feiten – factoren zoals aangiftebereidheid, de keuze van prioritaire fenomenen door de politie en de wijze van registratie spelen daarin een belangrijke rol. De afgelopen jaren hadden de coronapandemie en de daarmee gepaard gaande handhavingsmaatregelen ook een grote invloed op de cijfers.

De cijfers die we hier gebruiken zijn alle feiten met Gent als pleegplaats, aangeleverd op basis van het federale rapportagesysteem en met als meetmoment eind januari 2024 voor de feiten die plaatsvonden in 2023. 

Terug naar niveau 2019 

In 2023 werden 33.254 criminele feiten geregistreerd. Als we dat aantal vergelijken met de 33.346 feiten in het ‘normale’ jaar 2019 kunnen we stellen dat de criminaliteit in Gent in 2023 terug min of meer op het niveau staat van vóór de coronacrisis. 

Gezien de grote impact van de coronacrisis in 2020 en 2021 is een vergelijking van de criminaliteitscijfers van 2023 met die van het ‘normale’ jaar 2019 meer aangewezen om de globale tendensen in de cijfers te kunnen waarnemen. 

In de verschillende grote misdrijfcategorieën vindt men diezelfde tendens terug dat de cijfers van 2023 vergelijkbaar zijn met die van 2019. Enkel in de categorie van economische en financiële misdrijven kennen we een uitschieter: van 3.080 feiten in 2019 naar 4.391 in 2023.

Voertuigdiefstallen

Het aantal fietsdiefstallen kende een stijging in vergelijking met 2019 maar daalde gevoelig in vergelijking met 2022. In 2019 noteerden we 2.623 feiten, in 2023 waren er dat 2.744 – goed voor een stijging van 121 feiten of 5%. In vergelijking met 2022 kende het aantal fietsdiefstallen wel een daling van 19% maar de absolute cijfers blijven problematisch. En dit ondanks de vele inspanningen, zowel op preventief als op repressief vlak. Fietsen worden vooral gestolen op plaatsen waar grote fietsstallingen en -parkings zich concentreren. Gentse hotspots zijn de beide treinstations, Pakhuisstraat en Sint-Pietersnieuwstraat. Het valt ook op dat het aandeel van elektrische fietsen steeds groter wordt. In 2019 was 10% van de gestolen fietsen elektrisch, in 2023 was dat 25% of 1 op 4. 

Het aantal bromfietsdiefstallen nam een hoge vlucht: van 164 feiten in 2019 naar 247 in 2023. Eén groep minderjarigen kan voor een groot deel hiervan verantwoordelijk gehouden worden. 

De andere voertuigdiefstallen zijn gedaald sinds 2019. De autodiefstallen daalden van 123 in 2019 naar 101 in 2023. De motodiefstallen daalden met 22 feiten: van 48 in 2019 naar 26 in 2023. 

Ook het aantal autokraken daalde: van 1.214 feiten in 2019 naar 1.067 in 2023. De meest voorkomende voorwerpen die uit auto’s gestolen werden waren geld, bankkaarten, officiële documenten (zoals rijbewijs, identiteitskaart, boorddocument) en computer en toebehoren. 

Meer straatcriminaliteit

Het aantal feiten van ‘straatcriminaliteit’ kende een stijging sinds 2019. Het aantal grijpdiefstallen steeg van 164 feiten in 2019 naar 219 in 2023. Ook de zakkenrollerij kende een stijging van 1.003 feiten in 2019 naar 1.106 in 2023 – dat is een stijging van 103 feiten of 10%. De feiten doen zich vooral voor in het nachtleven – dat blijkt duidelijk uit de toplocaties zoals Vlasmarkt, Overpoortstraat en Korenmarkt en met de Gentse Feesten als piekmoment. Ook in de stationsbuurten en op het openbaar vervoer slaan de zakkenrollers vaak toe. 

We geven daarom graag een aantal preventietips mee.

• Denk na over wat je meeneemt: persoonlijke zaken en documenten die je niet nodig hebt laat je beter thuis, beperk de hoeveelheid cash geld die je bij je hebt en gebruik bij voorkeur je bankkaart. 
• Loop niet onnodig te koop met je waardevolle voorwerpen.
• Neem voorzorgsmaatregelen: beveilig je smartphone met een beveiligings- of pincode en noteer bv. het serienummer, merk, IMEI-nummer van je smartphone.
• Hou je zakken en bagage in het oog: sluit je handtas / rugzak steeds goed en draag deze tussen je arm en lichaam of vooraan tegen je lichaam met de sluiting naar binnen en blijf altijd bij je bagage.
• Wees waakzaam: wees alert bij grote drukte of als er plots opschudding ontstaat in je omgeving en let op als onbekenden je aanspreken of ‘per ongeluk’ tegen je botsen.
   

Ook de andere vormen van diefstal op straat of in het openbaar kenden in 2023 een stijging ten opzichte van 2019. De diefstallen met geweld zonder wapen stegen van 428 feiten in 2019 naar 491 in 2023 – dat is een stijging van 63 feiten. Bij de gewapende diefstallen noteerden we ook een lichte stijging van 77 feiten in 2019 naar 81 in 2023. 

Ook het aantal winkeldiefstallen kende een stijging van 1.430 feiten in 2019 naar 1.755 feiten in 2023. De meest gestolen artikelen zijn voeding, kleding, parfum en schoonheidsproducten. Twee derde van alle winkeldiefstallen vindt plaats in grootwarenhuizen met Colruyt, Albert Heijn en Carrefour als grootste slachtoffers.

Preventie woninginbraken loont

Het aantal woninginbraken kende een daling van 1.221 feiten in 2019 naar 1.039 in 2023. Opmerkelijk is de verhouding tussen het aantal pogingen en het aantal voltrokken feiten. In 2019 waren de voltrokken feiten nog goed voor 67% van de geregistreerde woninginbraken – bij 33% ging het om pogingen. In 2023 was het aandeel van de pogingen nog groter: 41% van de geregistreerde woninginbraken waren pogingen, 59% waren effectieve feiten. 

Dit kan mogelijk verklaard worden door het feit dat de woningen beter beveiligd zijn en dat ons Bureau Politionele Misdrijfpreventie goed werk levert. Het Bureau Politionele Misdrijfpreventie (BPM) verstrekte in 2023 722 preventieadviezen aan bewoners van particuliere woningen (waarvan 483 tijdens hercosi’s = ‘hercontactname met slachtoffer van inbraak’) en 26 aan eigenaars van andere gebouwen. Daarnaast voerden de collega’s van het BPM ook 2.313 speed-DPA’s uit. DPA staat hierbij voor DiefstalPreventieAdvies. Tijdens zo'n speed-DPA-actie worden de sloten van de voordeuren van alle woningen van een afgebakend gebied gecontroleerd. Als de bewoner thuis is geven de diefstalpreventieadviseurs meteen mee hoe de woning nog beter kan beveiligd worden. Als niemand thuis is laten ze een briefje met hun bevindingen achter in de brievenbus. Naar aanleiding van zo’n speed-DPA’s worden vaak persoonlijke en uitgebreide diefstalpreventieadviezen door de bewoners aangevraagd.

Niettegenstaande de dalende trend laten woninginbraken een ingrijpende indruk na op de individuele slachtoffers. Omwille van die persoonlijke impact blijft de aanpak van woninginbraken een belangrijke prioriteit van ons korps.

Ten opzichte van 2019 kenden de inbraken in bedrijven of handelszaken en in openbare of overheidsinstellingen een daling in 2023. De inbraken in bedrijven of handelszaken daalden van 272 in 2019 naar 242 in 2023. Voor openbare of overheidsinstellingen daalde dit cijfer van 121 in 2019 naar 99 in 2023. Bij de openbare of overheidsinstanties zijn vooral recreatieve, onderwijs-, welzijns- en gezondheidsinstellingen het slachtoffer.

Bedrog en oplichting stijgen

De feiten van bedrog namen sinds 2019 terug toe: in 2019 registreerden we 1.929 feiten, in 2023 noteerden we 2.162 feiten van bedrog. Dat is een stijging van 233 feiten of 12%. De meeste bedrogfeiten vallen onder de noemer ‘oplichting’. De oplichtingsfeiten volgden dezelfde stijgende trend: van 1.166 in 2019 naar 1.281 in 2023 of een stijging van 115 feiten of 10%. 

CYPA’s binden strijd aan met cybercrime 

De criminaliteit met een ICT- of online element blijft toenemen: van 1.702 feiten in 2019 naar 2.679 in 2023 – een stijging van 977 feiten of 57%. Het aantal 2.0-misdrijven – zoals informaticacriminaliteit en oplichting via internet – blijft dus erg hoog. Met 2.679 registraties op jaarbasis komt dit neer op zo’n 7 aangiftes per dag. Maar we weten dat heel wat slachtoffers geen aangifte doen van dergelijke feiten dus het effectieve cijfer ligt waarschijnlijk nog veel hoger. 

“We zien cybercrime jaar na jaar sterk stijgen. Iedereen kent ondertussen wel iemand die hier slachtoffer van geworden is. Onze politie zet daarom extra in op preventie. Ik raad ook iedereen aan om steeds aangifte te doen.”  
– Mathias De Clercq, burgemeester.

Om een antwoord te kunnen bieden op dit fenomeen startten we eind september 2021 cybercrime preventieadviezen op. Cybercrime preventieadviseurs (de zogenaamde CYPA’s van het Bureau Politonele Misdrijfpreventie) geven Gentenaars face-to-face en gepersonaliseerd advies over hoe ze zich beter online kunnen beveiligen. In 2023 voerden ze maar liefst 250 cybercrime preventieadviezen uit. Naast deze adviezen gaven de collega’s van het BPM in de loop van 2023 13 voordrachten ‘Veilig uit en thuis’ aan groepen senioren waarbij ook online veiligheid uitgebreid aan bod komt. Er werden ook 5 specifieke voordrachten voor senioren rond cybercrime georganiseerd. Ook in 2024 willen we verder inzetten op het promoten van de CYPA’s en hun cybercrime preventieadviezen, o.a. door posts op sociale media.

Meer verspreiding van seksueel getinte inhoud en beelden

Het totaal aantal zedenfeiten kende een status quo: in 2019 registreerden we 609 zedenfeiten, in 2023 waren er dat 593. Binnen de detailcijfers zien we echter wel een aantal tendensen. Zo nam het aantal geregistreerde aantastingen van de seksuele integriteit toe: van 169 feiten in 2019 naar 236 in 2023. Verspreiding van seksueel getinte inhoud en verspreiding van beelden van seksueel misbruik van minderjarigen zijn met respectievelijk 52 en 20 feiten op jaarbasis twee fenomenen die ons zorgen baren. Het aantal geregistreerde verkrachtingen nam af: van 187 feiten in 2019 naar 144 in 2023.  

Omwille van de grote emotionele impact op de slachtoffers blijven we in ons korps hard inzetten op zedenfeiten. Het Zorgcentrum na Seksueel Geweld binnen het UZ Gent – waar slachtoffers van zedenfeiten op één plaats terecht kunnen om hun verhaal te doen, zorg te krijgen en aangifte te doen – is hierbij een grote meerwaarde.

Meer intrafamiliaal geweld

In 2023 kende het intrafamiliaal geweld een stijging ten opzichte van 2019. Deze stijging was vooral vast te stellen bij geweld binnen het koppel – van 935 feiten in 2019 naar 1.112 in 2023, een stijging van 177 feiten of 19%. Deze stijgende trend geldt voor de verschillende vormen van geweld binnen het koppel: fysiek, seksueel, psychisch en economisch. Fysiek geweld en psychisch geweld komen het meest voor – samen zijn ze goed voor ruim 90% van geweld binnen het koppel.

Ook het geweld tegen afstammelingen (kinderen en kleinkinderen) kende een stijging – van 101 feiten in 2019 naar 173 in 2023. 

Het geweld tegen andere leden van de familie (zus, broer, ouder, enz.) nam ook toe van 160 in 2019 naar 191 in 2023.

In 2023 waren er 25 slachtoffers van (ex-)partnergeweld aangesloten op het mobiel stalkingalarm (MSA). Eind 2023 waren dat nog 16 actueel lopende dossiers. In de loop van 2023 kreeg ons korps 5 effectieve alarmen binnen. Als we deze cijfers zien mogen we besluiten dat het MSA, waarvoor de Gentse politie pilootproject was / is, nuttig en essentieel is voor de veiligheid en voor het veiligheidsgevoel van de slachtoffers. Ondertussen is de volledige nationale uitrol van het MSA een feit. Ons korps droeg daar ook haar steentje aan bij door middel van de ontwikkeling van een handleiding, het uitwerken van opleidingen, enz. 

“Zowel de politie als de Stad besteden veel aandacht aan intrafamiliaal geweld. We maken het thema bespreekbaar, doen preventieve acties en zijn een partner van het Veilig Huis.”
– Mathias De Clercq, burgemeester

Meer geweld

Het aantal feiten van slagen en verwondingen steeg van 2.208 in 2019 naar 2.444 in 2023 – een stijging van 236 feiten of 11%.

Het geweld tegen beroepen van algemeen belang steeg van 127 feiten in 2019 naar 152 in 2023. Het fysieke geweld tegen politiepersoneel toont dezelfde stijgende tendens: van 39 feiten in 2019 naar 49 in 2023. Als we echter alle geweldsfeiten tegen politie – dus naast fysiek geweld ook smaad, weerspannigheid, enz.- meetellen dan registreerden we 403 feiten in 2023. 

Apart loket haatmisdrijven werpt vruchten af

In oktober 2021 startte ons korps met een apart onthaal op afspraak voor aangiftes van haatmisdrijven – zo wilden we slachtoffers de kans geven om op een laagdrempelige manier aangifte te doen. Het aparte loket werpt duidelijk zijn vruchten af. 

In 2023 werden er door ons korps 87 pv’s rond haatmisdrijven opgesteld. In vergelijking met 2019 is dit meer dan een verdubbeling. Toen werden er in totaal 35 pv’s rond haatmisdrijven opgemaakt. 

De 87 pv’s kunnen als volgt onderverdeeld worden:

Racisme: 50
Holebifobie: 25
Trans- en interseksefobie / seksisme: 11
Discriminatie op basis van geloof: 1

Ben je slachtoffer van een haatmisdrijf (racisme, seksisme, holebi-, trans- en interseksefobie, gendergerelateerd geweld, enz.)? Een afspraak maken doe je online via de knop ‘Afspraak haatmisdrijven’ op de website van Politie Gent. De rechtstreekse link vind je hier. 
Je kan ook een afspraak maken door een mail te sturen naar lokethaatmisdrijven.gent@police.belgium.eu of te bellen naar 09 266 67 56 (elke werkdag van 9 tot 17 uur).

Minder drugsdelicten geregistreerd

In 2023 registreerden we minder drugs gerelateerde feiten: van 4.053 in 2019 naar 2.833 in 2023. De daling is terug te vinden in zowat alle categorieën: bezit, gebruik, in- en uitvoer en fabricatie. Enkel voor handel kunnen we met 315 feiten spreken van een status quo. Dat betekent dat er nog veel ‘op straat’ gedeald wordt, vooral in parken en stationsbuurten. Daarom blijven we sterk inzetten op de aanpak ervan. Gelukkig blijven de drugs gerelateerde geweldsdelicten eerder geïsoleerde gevallen in Gent. Onze medewerkers op het terrein geven echter wel aan dat er indicaties zijn dat er één en ander aan het veranderen is – zowel in de manier waarop gedeald wordt als in de soorten producten. Maar het is momenteel nog te vroeg om hier met redelijke zekerheid een adequaat Gents beeld van te geven. 

Gentse flikken blijven hard inzetten op overlast

GAS-registraties gebeuren niet alleen door de politie maar ook door de Gemeenschapswacht en controleurs Milieutoezicht van de Stad Gent. De cijfers die hier opgenomen zijn, omvatten enkel de politionele vaststellingen van niet-verkeersfeiten. De GAS-registraties van de politie kenden in 2023 een stijging: van 4.015 GAS-registraties in 2019 naar 4.563 in 2023. Binnen de categorie ‘reinheid en gezondheid op de openbare weg en plaats’ nemen sluikstorten, zwerfvuil en wildplassen samen bijna 100% voor hun rekening.

In 2023 tekenden we 1.867 registraties van wildplassen op – in 2019 waren het er 1.562. Een groot deel daarvan is toe te schrijven aan de Gentse Feesten. In juli 2023 werden 1.299 feiten van wildplassen geregistreerd – goed voor 70% van het totaal aantal GAS-registraties van wildplassen in 2023. 

In de Overpoortstraat kende het aantal overtredingen tegen het glasverbod een stijging: in 2019 stelden we 153 inbreuken vast, in 2023 waren dat 232 inbreuken – goed voor een stijging van 79 feiten of 52%.

Het aantal registraties van nachtlawaai kende een daling. In 2019 registreerden we 742 feiten, in 2023 309. Dat is een daling van 433 feiten of 58%. 

Het aantal registraties voor sluikstorten steeg van 707 feiten in 2019 naar 1.079 in 2023 – een sterke stijging van 372 feiten of 53%. 

Het Overlastteam kon in 2023 693 sluikstorters identificeren. 424 daders konden geïdentificeerd worden na het doorzoeken van het sluikstort, samen met partner Ivago. 162 daders werden op heterdaad betrapt tijdens anonieme observatie-acties zonder camera. Daarnaast konden 107 daders geïdentificeerd worden dankzij onze camera’s. 

Nog steeds veel verkeersongevallen met gewonden 

In 2023 noteerden we 1.157 verkeersongevallen met gewonden – dat is een daling ten opzichte van 2019 én 2022. Maar het zijn er toch nog gemiddeld 3 per dag.

In 2023 vielen 6 verkeersdoden. Onder de slachtoffers bevonden zich 2 fietsers, 2 voetgangers en 2 autobestuurders.

96 verkeersslachtoffers werden zwaargewond. 50 daarvan waren fietsers: 32 reden met een gewone fiets, 16 met een elektrische / gemotoriseerde fiets en 2 met een speed pedelec. Eén derde van de zwaargewonde fietsers reed dus met een elektrische fiets of speed pedelec. Daarnaast werden ook 19 voetgangers, 4 autobestuurders of –passagiers en 13 motor- of bromfietsers zwaargewond. 

Ook onder de lichtgewonden vinden we vooral fietsers: 584 op een totaal van 1.217. Ook hier reed 1/3 met een elektrische / gemotoriseerde fiets of een speed pedelec. Daarnaast werden 139 voetgangers, 248 autobestuurders of –passagiers  en 183 motor- of bromfietsers lichtgewond.

De straten met de meeste verkeersongevallen met gewonden zijn Kortrijksesteenweg, Brusselsesteenweg en Antwerpsesteenweg.

Daarnaast valt ook op dat er in bijna 10% van de ongevallen met lichamelijk letsel één of meerdere betrokkenen onder invloed van alcohol was. Bij bijna 20% van de ongevallen met gewonden werd vluchtmisdrijf gepleegd.

Verkeersveiligheid en -leefbaarheid blijven prioriteit 

Inzake snelheid richtten we ons in 2023 vooral op ‘ongevalsgevoelige’ locaties, de zone 30 in schoolomgevingen en de zogenaamde ‘klachtlocaties’. Anderzijds werd opnieuw veel aandacht besteed aan het verhogen van de pakkans inzake alcohol / drugs in het verkeer en andere verkeersinbreuken. 

“We zijn tevreden dat het aantal verkeersongevallen met gewonden daalt. Maar elk verkeersongeval is er één te veel. Daarom blijven we, samen met Stad Gent, ook de komende jaren maximaal inzetten op verkeersveiligheid. Maar dat kan alleen maar lukken als iedereen ten volle beseft dat zaken zoals onaangepaste snelheid en alcohol en drugs in het verkeer geen plaats hebben in de maatschappij en onze mooie stad.” 
– Filip Rasschaert, korpschef

Hardrijders blijven in het vizier

In 2023 werden 121.865 snelheidsovertredingen geregistreerd. Dat zijn er een pak meer dan de 90.093 in 2019 – een stijging van 31.772 feiten of 35%. Deze stijging heeft alles te maken met de trajectcontroles op de Brusselsesteenweg en Wiedauwkaai die sinds eind 2022 operationeel zijn. Samen registreerden zij in 2023 39.373 snelheidsovertredingen – goed voor 32% van de snelheidsinbreuken. 38% van de snelheidsovertredingen in 2023 werd vastgesteld door onbemande camera’s – goed voor 46.741 registraties. Daarvan werden 9.759 snelheidsinbreuken of 21% geregistreerd door onze mobiele ‘superflitspaal’, de Lidar. In 2023 stelden de bemande camera’s (NK7) 35.751 overtredingen vast – dat is net geen 30% van de snelheidsinbreuken. 

Als je een globaal overzicht neemt van het aantal controles, passages en overtredingen kan je vaststellen dat de overtredingsgraad inzake snelheid voor de onbemande vaste camera’s erg laag is en blijft – in 2023 hadden de onbemande vaste camera’s een overtredingsgraad van 0,40%. De overtredingsgraad voor de Lidar is terug wat toegenomen – in 2023 bedroeg de overtredingsgraad 3,28%. Al moeten we wel toegeven dat de overtredingsgraad van de Lidar sterk afhankelijk is van de locatie. Voor de bemande camera’s (NK7) is de overtredingsgraad met een coëfficiënt van 18,06% in 2023 relatief hoog. 

Minder verkeersinbreuken – in voetgangers- en fietsstraten kan het beter

In tegenstelling tot de snelheidsovertredingen kenden de meeste andere verkeersinbreuken in 2023 een daling sinds 2019. Dat geldt ook voor het rijden onder invloed. Het rijden onder invloed van alcohol daalde van 1.646 feiten in 2019 naar 841 in 2023 – dat is een daling van 805 feiten of 49%. Het aantal feiten van rijden onder invloed van drugs daalde van 474 in 2019 naar 331 in 2023 – een daling van 143 feiten of 30%. 

Een deel van deze vaststellingen van rijden onder invloed gebeurde naar aanleiding van interventies, vaak in het kader van verkeersongevallen. Een ander deel werd vastgesteld tijdens geplande verkeerscontroleacties. In 2023 vonden 136 verkeersacties met alcoholcontrole plaats. Daarbij werden 26.545 bestuurders aan een alcoholcontrole onderworpen – 539 daarvan reden onder invloed van alcohol. Daarnaast vonden in 2023 82 verkeersacties met drugscontrole plaats. Daarbij werden 403 bestuurders aan een drugstest onderworpen – 153 daarvan bleken onder invloed van drugs te rijden.

Ook het aantal parkeerovertredingen kende een daling: van 29.311 feiten in 2019 naar 22.748 in 2023 – een daling van 6.563 feiten of 22%. Niettegenstaande deze daling spreken we toch nog steeds over 62 pv’s per dag.

Het aantal vaststellingen van het niet dragen van de gordel (of vastklikken van het kinderzitje) kende eveneens een daling: van 1.869 inbreuken in 2019 naar 1.426 in 2023. 

Het aantal vaststellingen van gsm-en achter het stuur vormde een uitzondering op deze dalende trend: van 2.401 feiten in 2019 naar 2.706 in 2023. Deze trendbreuk kan echter voor een groot deel verklaard worden door de vraag van het Parket om van dit fenomeen een prioriteit te maken. 

Ook de inbreuken inzake boorddocumenten namen af maar toch blijven deze cijfers verontrustend hoog. In 2023 registreerden we 1.197 bestuurders die niet in regel waren met het rijbewijs. 554 bestuurders beschikten niet over de nodige verzekering. 646 bestuurders waren niet in regel met de inschrijving. En we noteerden 2.308 inbreuken tegen de technische vereisten van het voertuig. 

In 2023 werden 1.209 voertuigen gerechtelijk in beslag genomen. De belangrijkste redenen van die gerechtelijke inbeslagnames waren onverzekerd voertuig, voertuig niet ingeschreven of ingeschreven zonder toegekende nummerplaat en ontbreken van geldig rijbewijs.
Daarnaast werden 9 voertuigen bestuurlijk in beslag genomen omwille van knalpotterreur. 

In 2023 werden 15 acties in voetgangersstraten georganiseerd. Hierbij werden 351 bestuurders geverbaliseerd voor het negeren van de verboden toegang in beide richtingen voor iedere bestuurder. De voetgangersstraat Langemunt spande ook dit jaar de kroon met 118 overtredingen.

Daarnaast werden er in 2023 88 controleacties in de fietsstraten uitgevoerd. 351 bestuurders werden geverbaliseerd omdat ze het inhaalverbod negeerden.