Internationale Dag tegen Ouderenmis(be)handeling

Mishandeling is een handeling die:

• een persoon fysieke, morele of materiële schade berokkent;
• gepleegd wordt:
  • door een andere persoon of een groep personen;
  • binnen een persoonlijke of professionele relatie.
• eenmalig of herhaaldelijk plaatsvindt;
• al dat niet opzettelijk gebeurt.

Wanneer het specifiek over mishandeling van oudere personen gaat, gebruiken we ook de term ouderenmisbehandeling. Deze term wijst erop dat mishandeling ook onopzettelijk kan gebeuren. Er kan bijvoorbeeld sprake van zijn wanneer:

• een zorgverlener met de beste bedoelingen voor oudere personen zorgt, maar dat niet op een juiste manier doet.
  • hij verbiedt bijv. om een tuinwandeling te maken, uit angst dat de oudere zou vallen.

• er in een woonzorgcentrum werkoverlast heerst of een tekort aan personeel is.
  • daardoor kunnen de personeelsleden de zorg niet meer aan.

Er zijn verschillende soorten mishandeling:

• fysieke mishandeling, bijv.:
  • pijn doen;
  • verwondingen toebrengen;
  • dwingen om medicatie in te nemen.

• dwangbehandeling, bijv. zaken afdwingen door:
  • klappen te geven;
  • omver te duwen;
  • vast te binden.

• psychische of morele mishandeling, bijv.:
  • vernederen;
  • kleineren;
  • beledigen;
  • negeren;
  • onverschillig gedrag vertonen.

• financieel of materieel misbruik, bijv.:
  • uitbuiten;
  • geld verduisteren;
  • financiën slecht beheren;
  • diefstal plegen.

• seksueel misbruik: elke vorm van ongewenst seksueel contact;

• verwaarlozing, bijv.:
  • weigeren om de zorg voor een oudere op te nemen of ervoor te betalen;
  • eten en drinken ontzeggen;
  • dagelijkse activiteiten verhinderen.

• burgerlijke mishandeling of schending van rechten, bijv.:
  • de waardigheid van de persoon aantasten;
  • hem verhinderen om zijn rechten uit te oefenen (bijv. stemrecht bij verkiezingen);
  • sociale contacten verhinderen.

Hoe vaak komt het voor?

Mishandeling van oudere personen komt meer voor dan je denkt. Zoals eerder vermeld, gebeurt de mishandeling niet altijd opzettelijk.

Er zijn 2 recente studies uitgevoerd in België, via enquête per post en interview. Dit waren de resultaten:

1 op de 3 vrouwen ouder dan 60 jaar in Vlaanderen meldde een vorm van mis(be)handeling in het jaar voorafgaand aan de enquête.

Psychisch geweld kwam het vaakst voor (27,5%), gevolgd door:

financieel misbruik (5,8%);

verwaarlozing (5,6%);

seksueel geweld (2,4%);

fysiek geweld (2,2%).

5% van de vrouwen had een zeer ernstige vorm van mishandeling ervaren. Meer dan 5% rapporteerde een combinatie van meer dan 3 vormen van mishandeling. 71% van de slachtoffers wonen thuis. In 65% van de gevallen is de dader een familielid. Meestal gaat het om de kinderen, gevolgd door de partner.

Hoe kan je het herkennen?

Mishandeling van oudere personen is een zeer gevoelig onderwerp in onze maatschappij. Vaak wordt het verborgen gehouden of gewoonweg ontkend. Het is soms ook niet eenvoudig om een grens te bepalen tussen wat nog wel kan en wat niet meer kan.

Wees steeds alert voor mogelijke mishandeling bij ouderen die:

• er verwaarloosd uitzien;
• herhaalde onverklaarde valpartijen doormaakten;
• verwondingen vertonen;
• ondervoed zijn;
• achteruitgaan zonder echte fysieke oorzaken;
• ander gedrag vertonen;
• zelfmoordpogingen ondernemen.

Ben je het slachtoffer van ouderenmis(be)handeling of maak je je zorgen over een slachtoffer? Wordt het jou soms te veel en wil je dat dit stopt? Contacteer dan hulplijn 1712. Professionele hulpverleners zoeken samen met jou een oplossing.

Bron: Gezondheid en Wetenschap - Mishandeling van ouderen