Wat is burgerlijke partij?
Burgerlijke partij, in het strafrecht, is de persoon die schade opliep door een misdrijf en hiervoor schadevergoeding vraagt tijdens de strafprocedure. Het is met andere woorden niet enkel het slachtoffer van het misdrijf dat zich burgerlijke partij kan stellen.
Door je burgerlijke partij te stellen vraag je dat de strafrechter zich uitspreekt over de schadevergoeding die je wenst te krijgen. Je kan je burgerlijke partij stellen ofwel voor de onderzoeksrechter; ofwel voor het onderzoeksgerecht; ofwel voor het vonnisgerecht.
Hoe kan je je kenbaar maken als burgerlijke partij?
De burgerlijke partij dient zichzelf te melden om aanspraak te maken op haar rechten en dient deze te bewijzen.
Wat als de onderzoeksrechter met je zaak is belast?
Het parket kan aan de onderzoeksrechter vragen om een gerechtelijk onderzoek te leiden. Wanneer je het slachtoffer bent van een misdaad of wanbedrijf, kan je ook zelf een gerechtelijk onderzoek op gang brengen door je burgerlijke partij te stellen bij de onderzoeksrechter. Hierbij moet je wel een borgsom betalen. Je kan dit bijvoorbeeld doen wanneer je niet akkoord gaat met de seponering van een zaak door het parket. Als burgerlijke partij mag je de onderzoeksrechter verzoeken om inzage van het deel van het dossier dat betrekking heeft op de feiten die tot de burgerlijke partijstelling hebben geleid. Als de onderzoeksrechter dit weigert, kan je hiertegen beroep aantekenen. Je mag je ook schriftelijk tot de procureur-generaal wenden met de vraag het dossier in te zien. Als burgerlijke partij mag je de onderzoeksrechter vragen dat hij een bijkomende onderzoekshandeling stelt. Ook hiertegen kan je, in geval van een weigering door de onderzoeksrechter, binnen de wettelijke voorwaarden in beroep gaan. Wanneer het gerechtelijk onderzoek is afgerond, wordt de zaak voor de Raadkamer gebracht. Deze spreekt zich dan uit over het verdere verloop van de zaak.
Het kan beslissen:
- dat er geen verdere vervolging zal plaatsvinden;
- dat er verder onderzoek moet gebeuren;
- dat er wordt overgegaan tot de internering van de verdachte;
- of dat de zaak naar een vonnisgerecht wordt verwezen.
Wat als je zaak voor het vonnisgerecht komt?
Na de onderzoeksfase volgt de vonnisfase: een rechter beslist over je zaak. Je mag de rechter vragen om de zitting achter gesloten deuren te houden. Dit is uitdrukkelijk in de wet voorzien voor de slachtoffers van bepaalde seksuele misdrijven, zoals verkrachting of aanranding van de eerbaarheid. De rechter kan dit ook bevelen wanneer de belangen van minderjarigen op het spel staan of wanneer de bescherming van het privéleven van de partijen dit vereist.
Je kan je burgerlijke partij stellen voor het vonnisgerecht, tenzij dit reeds gebeurd zou zijn voor de onderzoeksrechter of het onderzoeksgerecht. Als je je burgerlijke partij hebt gesteld, mag je alle documenten waaruit je schade blijkt aan de rechter overhandigen. De rechter zal deze documenten bekijken en er rekening mee houden bij de beoordeling en de uitspraak over de zaak. Na de behandeling van de zaak neemt de rechter de zaak in beraad. Op dezelfde zitting of op latere datum volgt dan een uitspraak.
De burgerlijke partij heeft dezelfde rechten als de in verdenking gestelde verdachten:
- inzage in het strafdossier
- opheffing van bepaalde maatregelen vragen
- bijkomende onderzoekshandelingen vragen
Meer informatie nodig?
Voor eerstelijnshulp kan je terecht bij het justitiehuis. Daar wordt er naar je probleem geluisterd, waarna je mogelijks wordt doorverwezen naar een dienst die een oplossing voor je probleem biedt.
Ook voor juridisch advies kan je bij het justitiehuis terecht. Een jurist beantwoordt graag al je vragen, maar hij kan wel niet optreden als advocaat in een rechtszaak.
Beschik je niet over voldoende middelen, maar wil je toch een advocaat? Dan kan je terecht bij de pro-deo advocaten. Deze dienstverlening is volledig gratis. Voor meer informatie kan je het Bureau voor Juridische Bijstand raadplegen.