Hoe kan ik mij wapenen tegen internetfraude?

Beveilig je apparaten

• Houd je beveiligingssoftware up-to-date op al je apparaten: mobiele telefoon, tablets en computers. Update je internetbrowser en installeer goede antivirussoftware. Beveilig ook je mobiele toestellen. Ze bevatten veel persoonlijke gegevens, zoals e-mails, foto's, apps,... en zijn vaak gemakkelijk te kraken.
• Gebruik enkel originele software en werk ze geregeld bij. Elk programma bevat zogenaamde kwetsbaarheden die het mogelijk maken voor cybercriminelen om schade te berokkenen of de controle over je toestellen te nemen. Als je een update uitvoert, worden deze kwetsbaarheden ontdekt en hersteld.
• Beveilig je WIFI-netwerk thuis met een wachtwoord. Zo kan niemand misbruik maken van je draadloos internet.
• Hoe langer en complexer je wachtwoorden, hoe veiliger. Bedenk een wachtzin: een lange zin is simpel te onthouden én veiliger. Je kan ook een beroep doen op programma's of 'wachtwoordkluizen' om het wachtwoord voor jou te maken én te onthouden. Deel je wachtwoorden nooit met anderen.
• Maak regelmatig een kopie van alle gegevens. Met een back-up kan je immers verder werken en ben je geen unieke informatie kwijt. Bewaar je back-up niet op dezelfde locatie als je bestanden, maar op een externe harde schijf, een USB-stick of bij een online-dienst ('in the cloud').

Webshoppen? Kijk uit je doppen!

Hoe veilig webwinkelen? Handige tips: voor, tijdens en na de transactie.

Weg met wat je niet kent

Wees waakzaam voor...

• Links en bijlagen als je de afzender niet kent. Ze kunnen schadelijke codes en virussen bevatten die je computer ongemerkt infecteren. Controleer het e-mailadres, ook op spellingsfouten. Let op, ook een legitiem e-mailadres is geen garantie op een veilige mail.
• Bijlagen met extensies: .pif, .com, .bat, .exe, .vbs, .Ink. Open deze nooit. Als je zelf bestanden als bijlage verstuurt, kies dan voor het meest 'inactieve' formaat, zoals een PDF. Hierdoor verkleint het risico op informatielekken.
• Mails of berichten die je zonder reden krijgt: je kocht niets, sloot geen contract af of hebt je nergens voor ingeschreven.
• Een dringende aanmaning tot betaling of een vriend in nood. Hou je hoofd koel en controleer de gegevens voor je je betaalkaart bovenhaalt.
• Berichten met algemene en vage aanspreektitels of je e-mailadres als aanspreking. Een verdacht bericht bevat ook vaak taalfouten of vreemd taalgebruik.
• Een bericht van een officiële instantie. Deze zal nooit via e-mail, sms of telefoon vragen om je wachtwoord, bank- of persoonlijke gegevens.
• Vreemde domeinnamen (niet .be, .com, .eu, .org,...). Zweef met je muis over de link en check of de domeinnaam ook echt de naam van de organisatie is.
• Anonieme of ongebruikelijke betaalmethodes zoals Western Union.
• Berichten in je spam- of junkfolder. Je kan ook zelf verdachte berichten markeren als spam om anderen te waarschuwen.
• Berichten die je nieuwsgierigheid wekken zoals "Kijk wat ik over jou las" of "Ben jij dit op deze foto?". Staat er een link bij, klik daar dan zeker niet op.

Hoax, spam, phishing in de prullemand

• Stuur nooit fopberichten door van het type kettingbrief, geluksbrenger of financiële pyramide, oproep tot solidariteit, virusalarm,... wie de afzender ook is. Als die berichten worden doorgestuurd, bestaat het gevaar dat er verwarring ontstaat en dat de netwerken verzadigd raken.
• Banken of overheidsbedrijven zullen je nooit via e-mail om je persoonlijke gegevens vragen. Wis meteen alle e-mails die hierom vragen. Als je echt twijfelt, neem dan contact op met de instelling in kwestie.
• Controleer namen, telefoonnummers, emailadressen van (ver)kopers of onbekende personen die je geld aanbieden via mail door ze in te geven in een zoekrobot op internet (bijvoorbeeld Google). Oplichters komen er vaak uit omdat andere slachtoffers hun verhaal doen op een of ander forum op het internet.
• Valse loterijen/erfenissen: je kunt nooit winnen met een loterij waaraan je niet hebt deelgenomen; negeer dus alle berichten die je veel geld beloven! Hetzelfde geldt voor de valse erfenissen: hoe komt de zoon van wijlen de president van een Afrikaans land uitgerekend bij jou terecht? Maak geen afspraken met de oplichters, je riskeert niet enkel nog meer geld kwijt te raken, maar ook nog fysiek bedreigd te worden.
• Welke soorten internetfraude bestaan er?

Word niet te persoonlijk

• Wees zuinig met persoonlijke informatie: zet nooit je wachtwoord, telefoon-, rekening- en rijksregisternummer op het internet. Cybercriminelen kunnen hiermee een nepaccount aanmaken en doen alsof ze jou zijn.
• Alles wat je online zet, blijft online. Zet je privacy settings aan en deel foto's en informatie alleen met vrienden en familie die je ook kent in de 'echte' wereld.
• Praat ook online niet met mensen die je niet kent. Soms doen mensen zich voor als iemand anders.
• Plaats geen vakantieplannen op sociale netwerksites. Potentiële inbrekers lezen misschien mee!

Geef niet toe aan emotiefraude

• Ga er niet zomaar van uit dat de afzender van een bericht via email werkelijk de persoon is die je persoonlijk kent (vriend, familie,..). Er zijn talloze manieren om zich via mail voor te doen als iemand anders.
• Stort je bijdrage aan goede doelen die je kent. Word je via mail gecontacteerd door een ongekende hulporganisatie en je wilt bijdragen, controleer dan de bankgegevens op de website van de hulporganisatie in kwestie.
• Online daten: wees alert wanneer een kandidaat-partner om geld begint te vragen. Werk met een erkend relatiebureau of controleer de naam van de datingsite en de gegevens van je kandidaat-partner op het internet door ze in te geven in een zoekrobot (bijvoorbeeld Google).
• Oplichters bespelen ook steeds vaker de gevoelige snaar in hun poging om mensen geld afhandig te maken. Hartverscheurende berichten over natuurrampen, ernstig zieke kinderen, dieren waarvoor de eigenaar niet meer kan zorgen, een nieuwe online 'vriend' die je vraagt om geld te sturen voor kleren, paspoort of een ticket naar België,...
• Je kan ook een noodbericht krijgen van iemand die je kent (familie, vriend, kennis) die vraagt om geld: hij werd overvallen, verloor zijn portefeuille, raakte betrokken in een verkeersongeval,... In werkelijkheid zit je kennis gewoon thuis en weet hij niets van deze noodoproep. Zijn mailaccount werd gehackt en de oplichters hebben dit bericht naar zijn hele adresboek gestuurd. Breng hem op de hoogte, zo kan hij de nodige stappen ondernemen om zijn account opnieuw over te nemen en kan hij de contacten in zijn adresboek waarschuwen voor de oplichting.

Handige tools

Er bestaan online heel wat handige en interessante tools, tips, testen, getuigenissen en oplossingen. Neem zeker een kijkje:

• haveibeenpwned.com: check hier of je account ooit gehackt werd.
• safeonweb.be: herken jij phishing? Doe hier de phishingtest!
• safeinternetbanking.be: hier leer je de soorten internetfraude kennen en hoe je ze kan voorkomen.
• temooiomwaartezijn.be: alle info specifiek over vriendschaps-, beleggings- en cryptomuntenfraude.
• weetwatjekoopt.be: gidst je bij online aankopen. Informeer je eerst grondig, zodat je weet wat je koopt.

Word je ondanks alle voorzorgen toch geconfronteerd met internetcriminaliteit?